هرگاه یک سفته داشته باشیم که سررسید آن نرسیده، ولی به وجه آن نیاز داریم، به بانک مراجعه کرده و سفته فوق را تنزیل می کنیم. یعنی سفته را به نام بانک پشت نویسی می کنیم وبه بانک واگذار می کنیم وبانک با کسر درصدی از آن، مابقی وجه سفته را به شما پرداخت کند. البته این کار در بانکداری اسلامی جاز نمی باشد وربا محسوب می شود. برای محاسبه آن به اطلاعات زیر نیاز است:
1) مدت تنزیل
2) نرخ تنزیل
3) تعیین مبلغ تنزیل
مدت تنزیل: عبارت است از فاصله زمانی بین تاریخ تنزیل و سررسید آن، که از روز بعد از تنزیل تا روز سررسید محاسبه می شود.
نرخ تنزیل: نرخ تنزیل می تواند برمبنای توافق و یا براساس نزخ تنزیل توسط بانک ویا با توجه به نرخ تورم تعیین کرد.
تعیین مبلغ تنزیل: این نرخ به شکل زیر تعیین می شود:
مدت تنزیل (به سال) * نرخ تنزیل (سالانه) * اصل مبلغ سند تجاری - مبلغ تنزیل
حساب های انتظامی صرفا جنبه یادداشت برای میزان اسناد تضمینی دریافتی و پرداختی دارد و چون درقبال آن وجهی دریافت نمی شود، در ترازنامه نشان داده نمی شود ولی چون اهمیت دارد، در یادداشت های ضمیمه صورت های مالی آورده می شود و چون جزو حساب های دائمی می باشد؛ مانده آن به سال بعد منتقل می شود. در پایان دوره مالی با ثبت معکوس بسته و مجددا با تراز افتتاحیه در دفاتر سال بعد باز می شود.
- برای پرداخت یا دریافت اسناد تضمینی؛ ثبت زیر یکسان است اما برای ایجاد کنترل روی اسناد تضمینی، برای تضمین پرداخت شده در حساب انتظامی معین ایجاد می کنیم وبرای تضمین دریافت شده در طرف حساب انتظامی معین ایجاد می کنیم:
حساب انتظامی **
طرف حساب انتظامی **
بابت ثبت اسناد تضمینی و امانتی( هم برای دریافت وهم برای پرداخت به یک شکل ثبت می گردد)
-هرموقع سند تضمینی عودت شود ثبت معکوس فوق زده می شود:
طرف حساب انتظامی **
حساب انتظامی **
بابت عودت اسناد تضمینی
-برای کنترل بهتر می توان برای اسناد دریافتی و پرداختی تضمینی در حساب های انتظامی؛ حساب معین باز کرد. در این صورت معین های حساب هرکدام به راحتی قابل گزارش است.
-حساب ها به طور معمول در سه سطح ایجاد می شوند:
1) حساب کل 2) حساب معین 3) حساب تفضیلی
-حساب های کل حساب های اصلی هستند (برای مثال وجوه نقد)، جساب های معین زیرمجموعه حساب های کل هستند (برای مثال حساب بانک ها) و حساب های تفضیلی زیرمجموعه های حساب های معین هستند( برای مثال حساب بانک ملی موسسه). حتی متناسب با امکانات نرم افزار حسابداری می توان تفضیلی 1و2و3 نیز در صورت نیاز ایجاد کرد.
-برای طبقه بندی مناسب می توان در حساب های انتظامی یک معین به نام حساب تضمین های دریافتنی و یک تفضیل به نام تضمین های دریافتی از آقای مثلا احمدی ایجاد کرد.
-برای دریافت سفته انتظامی چنین عمل می کنیم:
حساب انتظامی/ حساب سفته های دریافتی **
طرف حساب انتظامی/ سفته تضمینی آقای احمدی **
بابت ثبت سفته تضمینی دریافتی از آقای احمدی
و برای پرداخت سفته تضمینی به بانک این گونه عمل می کنیم:
حساب انتظامی/ حساب سفته های پرداختی/ سفته های تضمینی پرداختی به بانک **
طرف حساب انتظامی/ حساب سفته های پرداختی **
بابت ثبت سفته تضمینی پرداختی به بانک
نکته: در فعالیت هایی از حساب های انتظامی استفاده می شود که هیچ وجه یا کالایی رد و بدل نمی شود و فقط اسناد را تحویل داده ویا تحویل می گیریم. پس هر وقت از بانک با ارائه سفته تاریخ دار؛ وام می گیریم چون درقبال ارائه سفته ها ، وجه رد و بدل شده است از حساب انتظامی استفاده نمی شود بلکه از حساب اسناد پرداختی استفاده می گردد. حال اگر برای وام گرفتن یک از دوستان، به عنوان ضامن به همین بانک سفته ارائه دهیم، چون برای ما وجهی رد و بدل نمی شود، از حساب های انتظامی استفاده می کنیم:
حساب بانک **
اسناد پرداختی **
بابت پرداخت سفته و دریافت وام
حساب های انتظامی **
طرف حساب های انتظامی **
بابت پرداخت سفته جهت ضمانت وام یکی از دوستان
اگر مطالبات اقساطی حداکثر دو ساله باشد به عنوان مطالبات جاری و دارایی های جاری طبقه بندی می شود ولی مطالبات اقساطی بیش از دوسال حتما باید در دارایی غیرجاری طبقه بندی شود. چون معمولا از بدهکار بابت وام اقساطی یا فروش اقساطی؛ وثیقه دریافت می شود در صورت عدم پرداخت اقساط، وثیقه از طریق مزایده یا حراج فروخته می شود و تمام مطالبه و هزینه های مربوط به آن برداشت می شود و مابقی به بدهکار پرداخت می شود. ممکن است وثیقه، قدرت دریافت بدهی را نداشته باشد لذا در این صورت، باید برای فروش های اقساطی کالا نیز، ذخیره مشکوک الوصول محاسبه شود، اقساط دریافتی در ترازنامه بعد از حساب های دریافتی منعکس می شود.
نکته: بهره ای که قرار است در اقساط یک یا دو ساله دریافت شود، نباید یکجا به عنوان سود دوره مالی جاری محسوب کرد و در صورت سود و زیان باید بهره فروش اقساطی که سررسید آنها سال های آینده است را به « سود فروش اقساطی» بدهکار و «سود بهره تحقق نیافته» را بستانکار کرد.
سود بهره فروش اقساطی **
سود بهره انتقالی تحقق نیافته **
بابت انتقال سود سال های آینده به حساب های انتقالی
6) موجودی مواد و کالا
یکی از مهم ترین دارایی های موسسه موجودی مواد و کالا می باشد. به تفاوت های موجودی مواد و کالا و ملزومات توجه نمایید:
مواد اولیه: موجودی هایی که جهت تبدیل شدن به محصولات و تولید کالا، خریداری و نگهداری می شوند.
موجودی کالا: موجودی هایی می باشد که به قصد خرید و فورش خریداری و نگهداری می شوند و موجودی کالا ساخته شده حاصل تبدیل مواد اولیه به محصولات موسسه می باشد.
موجودی ملزومات: اجناسی که موسسه جهت مصرف در عملیات خود خریداری و نگهداری می کند و به طور معمول در طول دوره مالی مصرف می شود.
-به همکان اندازه که تعادل در موجودی نقد موسسه مهم می باشد؛ تعادل در میزان موجودی مواد و کالا نیز حیاتی می باشد. موجودی بیش از نیاز باعث انباشت سرمایه و راکد ماندن آن می گردد؛ ضمن آنکه نابابی و بی کیفیتی وضرر وزیان قابل توجهی در پی دارد. موجودی کمتر از نیاز نیز باعث وقفه در عملیات تولید و فروش وعدم تامین نیاز مشتری واز دست دادن سهم بازار خواهد شد.
-حداقل موجودی مواد؛ مقداری از مواد اولیه موجود در انبار است که لازم است حداقل به آن میزان در انبار موجودی داشه باشیم تا خط تولید دچار وقفه نشود وقبل از آن که به حداقل میزان برسد سریعا اقدام به خرید نماییم.
-حداکثر موجودی مواد هم ، مقداری از مواد اولیه است که لازم نیست بیشتر از آن در انبار نگهداری شود، چون نیاز تولید را جوابگو بوده و نگهداری مازاد آن باعث خواب سرمایه و حتی بی کیفیتی مواد می گردد.
-حد تجدید سفارش در واقع میزان یا مقدار موادی است بین حداقل و حداکثر موجودی که در زمان کاهش موجودی انبار به آن مقدار؛ باید به خرید مواد اقدام نمود تا مطمعن باشیم قبل از اینکه موجودی مواد به میزان حداقل برسد، مواد به انبار خواهد رسید.
-حد تجدید سفارش به روش زیر محاسبه خواهد شد:
حداکثر مصرف روزانه مواد * حداکثر مدت وصول مواد به انبار (از زمان درخواست تا ورود) - حد تجدید سفارش
-حداقل موجودی مواد به دو عامل بستگی دارد:پ
1) مصرف روزانه (عادی) مواد: در واقع مقدار مواد مصرفی روزانه قسمت های مختلف تولید می باشد. بنابراین مصرف روزانه مواد بستگی به میزان تولید دارد، هرچه تولید افزایش یابد میزان مصرف روزانه نیز افزایش خواهد یافت.
2) زمان لازم دریافت سفارش جدید: مواد مورد نیاز کارخانه ممکن است از طریق بازار داخل کشور یا خریدهای خارجی تامین شود که برای تهیه و دریافت سفارش در خرید های خارجی مراحل و تشریفات گشایش اعتبار، حمل ونقل وسایر موارد مطرح می شود، بنابراین در نتیجه این گونه سفارشات دیرتر به کارخانه خواهند رسید.
-باتوجه به اینکه میزان مصرف روزانه و زمان دریافت سفارشات متغیر است؛ از متوسط (میانگین) برای تعیین حداقل موجودی استفاده می شود.فرمول حداقل موجودی مواد انبار به صورت زیر می باشد:
(متوسط مصرف روزانه * متوسط مدت تحویل) - حد تجدید سفارش - حداقل موجودی مواد
-همانطور که گفته شد اگر مقدار سفارش را زیاد درخواست دهیم، می تواند به بی کیفیت شدن مواد ونابابی آن منجر شود ضمن آنکه وجه نقد زیادی باید پرداخت شود و در انبار بدون نیاز نگهداری شود. از طرفی اگر مقدار سفارش را کم درخواست دهیم برای تامین نیاز تولید، سریعا سفارش مجدد نیاز می شود که هزینه بر است.
7) پیش پرداخت ها وسپرده ها
یکی دیگر از دارایی های جاری؛ پیش پرداخت ها می باشد. برای خرید برخی اقلام یا خدمات، فروشنده برای اطمینان از اینکه معامله انجام خواهد شد و مقداری نقدینگی خود را نیز تامین کرده باشد قسمتی از وجه معامله را دریافت می کند تا طبق مدتی که در قرارداد ذکر شده آن را تحویل دهد. تا قبل از تحویل کالا یا خدمات، این اقلام در قسمت پیش پرداخت ها ثبت می شود.
-سپرده ها نیز یکی از اقلام دارایی های جاری می باشد. برای مثال سپرده های میان مدت بانکی (سپرده های کوتاه مدت بانکی چون درهر لحظه قابل برداشت است، جزو موجودی نقد وبانک میباشد. سپرده های بلندمدت دوساله وبیشتر نیز چون محدودیت دسترسی بلندمدت دارد دارایی جاری نمی باشد). و سپرده های حسن انجام کار، سپرده های تضمین و… وجوهی از موسسه می باشد که درحساب سپرده ها نگهداری می گردد.
این دارایی ها داری عمر طولانی بیش از دو دوره مالی است و به منظور فروش خریداری نشده وطبق مدارک عینی به واحد اقتصادی منتقل شده است. دارایی های ثابت؛ یا استهلاک پذیرند مانند ساختمان و ماشین آلات و اثاثه ویا عمر طولانی دارند مانند زمین. طبق استاندارد های حسابداری، همیشه باید دارایی ها به قیمت بهای تمام شده یا تحصیل شده در دفاتر و اسناد حسابداری واحد اقتصادی ثبت شوند(اصل بهای تمام شده تاریخی).
-مخارجی که جهت بهره برداری کردن از دارایی علاوه بر بهای اصلی آن، پرداخت می شود؛ همگی به قیمت اصلی دارایی ثابت اضافه می شود. برای مثال یک خودرو که خریداری شده هزینه پلاک گذاری آن به بهای تمام شده آن اضافه می گردد ولی مخارج تکراری از جمله بیمه سالیانه، بنزین، تعمیرات معمولی آن جزو هزینه های دوره وقوع (دوره مالی که هزینه در آن محقق شده است) می باشد.
-انواع دارایی های غیرجاری عبارتند از:
1) دارایی های ثابت مشهود
دارایی های ثابتی که به طور معمول غیر منقول (غیرقابل جابجایی) هستند و ماهیت نسبتا ثابت و دائمی دارند، و به منظور استفاده در جریان جاری موسسه مورد استفاده قرار می گیرند. این دارایی ها قابل مشاهده و لمس کردن هستند. تمام دارایی های ثابت مشهود به استثنای زمین، در طی عمر مفیدشان مستهلک شده و به تدریج به حساب هزینه استهلاک منظور می گردند. البته زمین کشاورزی که قابلیت کشت خود را از دست بدهد نیز جزو دارایی استهلاک پذیر می باشد.
2) دارایی های ثابت نامشهود
همان تعریف دارایی ثابت مشهود می باشد، با این تفاوت که قابل لمس نیست. مانند علائم تجاری، سرقفلی، حق امتیاز، حق اختراع
نکته (مهم): هزینه بهره پرداختی بابت اخذ وام جهت دارایی یا مصرف در دارایی ؛ طبق استاندارد حسابداری ، تا تاریخ بهره برداری و آماده سازی دارایی، جزو بهای تمام شده دارایی است ولی پس از بهره برداری و شروع فعالیت جزو هزینه های مالی می باشد.
اگر بابت خرید دارایی غیرجاری؛ سفته یا برات مدت دار داده شود قسمتی از وجه سفته یا برات به عنوان بهره خرید، روی قیمت واقعی دارایی اضافه شده که باید از قیمت اسناد پرداختنی کسر شود وبه حساب کسر اسناد پرداختی (بهره اسناد) بدهکار گردد و جزو بهای تمام شده دارایی نباید منظور گردد.
اگر قیمت چند دارایی که یکجا خریده شده، مشخص نباشد باید توسط ارزیابی کارشناس معین شود و در حساب ها ثبت شود. پس اگر قیمت های ارزیابی شده در مجموع بیشتر از قیمت خریداری شده باشد، برای محاسبه قیمت قابل ثبت، قیمت ارزیابی را به قیمت خرید تمام دارایی ها تقسیم کنیم تا نرخ تبدیل بدست آید.
متناسب با نحوه معاوضه دارایی ها باهم؛ نحوه ثبت حسابداری آنها متفاوت می باشد. حالت های مختلف آن عباتند از:
الف) دارایی ها مشابه باشند
برای مثال معاوضه دو وسیله نقلیه باهم:
نکته اول: اگر معاوضه بدون تبادل وجه نقد باشد سود حاصل ثبت نمی شود وبه قیمت دارایی کم ارزش تر، ثبت می شود ولی زیان در صورت وجود، ثبت می شود.
-اگر معاوضه با تبادل وجه نقد صورت گیرد، فقط سود برای دریافت کننده وجه نقد ثبت می شود ولی برای پرادخت کننده چنین نیست واگر زیانی متوجه یکی از دو طرف، باشد زیان کامل ثبت می شود.
نکته دوم: دارایی جدید، به نرخ و روش جدید مستهلک می شود و به استهلاک قبل از آن توجهی نمی شود.
حالت اول: تعویض بدون پرداخت وجه:در این حالت دو دارایی مشابه (برای مثال دو خودرو یا دو دستگاه پرس) با فرض اینکه ارزش یکسانی دارند بدون تبادل وجهی باهم تعویض می شوند. دراین حالت سودی ثبت نمی شود ولی اگر زیانی ناشی از تفاوت ارزش دفتری و ارزش متعارف متوجه موسسه شود، زیان ثبت خواهد شد.
مثال: یک وسیله نقلیه، به بهای تمام شده 280/000 ریال که در تاریخ معاوضه 70/000 ریال استهلاک انباشته داشته با وسیله نقلیه جدیدی که ارزش متعارف (بازار، روز) آن 250/000 ریال بوده بدون رد وبدل شدن پول، تعویض شده است داریم:
*دارایی جدید به قیمت دارایی باارزش کمتر ثبت می شود تا سود ثبت نشده باشد.
210/000=280/000-70/000 ارزش دفتری وسیله نقلیه قدیم
250/000 = ارزش روز وسیله نقلیه جدید
ثبت) وسائط نقلیه (جدید) 210/000
استهلاک انباشته (واگذار شده) 70/000
وسائط نقلیه (واگذار شده) 280/000
حال اگر در معاوضه فوق، ارزش متعارف و/سیله نقلیه جدید مبلغ 200/000 ریال بود داریم:
10/000= 200/000 - 210/000 زیان معاوضه
ثبت) وسائط نقلیه (تهیه شده) 200/000
استهلاک انباشته 70/000
زیان معاوضه 10/000
وسائط نقلیه (واگذار شده) 280/000
نکته: اگر در مثال اول سودی وجود داشت، سود ثبت نمی شود ودارایی به قیمت دفتری ثبت می شود ولی اگر مانند مثال دوم ارزش متعارف کمتر از قیمت دفتری دارایی واگذار شده باشد باید به اندازه تفاوت ارزش، زیان در حساب ها ثبت شود ودارایی جدید نیز به بهای متعارف (روز) آن در دفاتر ثبت می گردد.
حالت دوم: تعویض با تبادل پول
اگر در این تعویض زیانی متوجه نگردد (ارزش متعارف دارایی جدید از قدیمی بیشتر باشد) باید بهای دارایی جدید معادل قیمت دفتری واگذار شده به علاوه پول پرداخت شده( سرک نقدی) ثبت گردد و سود معاوضه شناسایی و ثبت نشود ولی اگر زیان داشته باشد، باید تمام زیان ثبت شود اما موسسه دریافت کننده وجه نقد می تواند سود شناسایی کند.
مثال: وسیله نقلیه شرکتی با بهای تمام شده 340/000 ریال و استهلاک انباشته آن نیز 130/000 ریال تا تاریخ معاوضه و ارزش متعارف 300/000 با یک دستگاه وسیله نقیله جدید به ارزش متعارف 360/000 ریال و پرداخت مبلغ 60/000 ریال معاوضه شد. چون ارزش متعارف دارایی دریافت شده (300/000ریال) بیش از قیمت دفتری وسیله قدیمی می باشد (210/000=130/000-340/000) می باشد، پس زیانی ندارد ضمنا ارزش متعارف دارایی داده شده به علاوه سرک نقدی پرداختی، از ارزش متعارف دارایی گرفته شده کمتر هستند(360/000> 60/000+210/000) پس سود هم شناسایی نمی شود. لذا دارایی گرفته شده باید به قیمت دارایی داده شده به اضافه مبلغ پرداختی در حساب ها منظور گردد:
270/000= 210/000+60/000 210/000= 340/000-130/000
ثبت) وسائط نقلیه (جدید) 270/000
استهلاک انباشته (قدیمی) 130/000
بانک 60/000
وسائط نقلیه (قدیمی) 340/000
ملاحظه می شود که اصلا اسمی از ارزش متعارف دارایی گرفته شده نیامده ولی اگر شرکت در اثر معاوضه زیان می کرد باید تمام زیان در دفاتر ثبت می شد.
مثال: شرکت درود، یک دست مبل شرکت که بهای تمام شده آن 90/000 ریال و استهلاک انباشته آن 25/000 و ارزش متعارف آن 60/000 ریال بود با یک دست مبل جدید به ارزش متعارف 50/000 ریال تعویض و دراین معاوضه مبلغ 10/000 ریال نیز دریافت کرد؛ داریم:
روش اول) ارزش دفتری مبل داده شده 65/000= 25/000-90/000
ارزش متعارف مبل (60/000)
زیان حاصله از معاوضه 5/000 روش دوم) 60/000 = 10/000+50/000 ( ارزش متعارف دارایی جدید + سرک نقدی زیان معاوضه 5/000= 60/000-65/000
ثبت) اثاثه (مبل جدید) 50/000
بانک 10/000
زیان معاوضه 5/000
استهلاک انباشته 25/000
اثاثه (مبل داده شده) 90/000
* اگر ارزش متعارف دارایی داده شده بیش از قیمت دفتری آن باشد، برای شرکت سود حاصل می شود.
-حال اگر دارایی های تعویضی مشابه باشند، نباید سود را به عنوان سود تعویض ثبت کرد؛ زیرا طبق استاندارد های حسابداری در مورد مبادله دارایی های غیرپولی بر مبنای قیمت دفتری ثبت می شود. بنابراین برای معاوضه دو دارایی مشابه که همراه با پرداخت یا دریافت سرک نقدی باشد، مبلغ غیرپولی و پولی مبادله تفکیک می شود و فقط سود برای شرکتی که وجوه نقد دریافت می کند، شناسایی و ثبت می شود پس:
در معاوضه دارایی مشابه، سود فقط برای دریافت کننده وجه نقد وآن هم فقط به نسبت قسمت پولی معاوضه شناسایی می شود.
مثال) در شرکت درود یک دستگاه میز تحریر که ارزش تمام شده آن 50/000 ریال و استهلاک آن 30/000 ریال بود با یک دستگاه میز تحریر جدید به ارزش متعارف 20/000 ریال تعویض ودر این مبادله 10/000 ریال نیز به عنوان سرک نقدی دریافت شد. بنابراین داریم:
20/000 = 30/000 - 50/000 قیمت دفتری میز داده شده
30/000 = 10/000 + 20/000 ارزش متعارف دارایی قدیمی
10/000 = 20/000 - 30/000 سود ظاهری معاوضه
(سود ظاهری معاوضه = ارزش متعارف دارایی قدیمی - قیمت دفتری دارایی داده شده)
سود قسمت پولی معاوضه 2500 = %25 * 10/000 %25=(10/000+30/000) ÷10/000
وجه دریافت شده - سود انعکاس یافته + ارزش دفتری دارایی قدیم = قیمت دفتری میز جدید
12/500 = 10/000 - 2500 + 20/000
ثبت ها) اثاثه (میزجدید) 12/500
استهلاک انباشته 30/000
بانک 10/000
اثاثه اداری (میز قدیم) 50/000
سود حاصل از معاوضه 2/500
بابت تعویض دارایی های مشابه با وجه نقد
ب) تعویض دو دارایی ثابت غیرمشابه
استاندارد حسابداری تعویض دو دارایی غیر مشابه براین مبنا قرار دارد که:
الف) دارایی دریافت شده به ارزش متعارف دارایی واگذار شده به علاوه وجه پرداخت شده (سرک نقدی) منظور گردد.
ب) سود یا زیان معاوضه باید کاملا شناسایی و ثبت شود.
پ) دارایی ثابت دریافت شده به ارش متعارف ثبت شود و اولویت یا ازش متعارف دارایی واگذار شده است. یعنی اگر ارزش متعارف هردو مشخص باشد به قیمت متعارف دارایی واگذار شده ثبت خواهیم کرد، اما اگر با دریافت وجه بود دارایی برابر با مبلغ ارزش متعارف منهای وجه دریافتی ثبت می شود و اگر با پرداخت وجه همراه بود، برابر با ارزش متعارف به اضافه وجه پرداختی ثبت می شود.
- اگر ارزش متعارف هردو دارایی داده و گرفته شده مشخص باشد به قیمت متعارف دارایی واگذار شده ثبت می گردد.
- اگر با دریافت وجه باشد؛ دارایی گرفته شده به ارزش متعارف منهای وجه ثبت می شود.
- اگر با پرداخت وجه باشد؛ دارایی گرفته شده به ارزش متعارف به اضافه وجه ثبت می شود.
مثال) شرکت سهامی جمکران یک دستگاه وسیله نقلیه خود را که ارزش متعارف آن 160/000 ریال و بهای تمام شده آن 180/000 ریال بود، با یک دستگاه ماشین تولیدی به ارزش متعارف 160/000 ریال تعویض کرد. استهلاک انباشته وسیله نقلیه در تاریخ تعویض 40/000 ریال بود.
ارزش متعارف وسیله نقلیه جدید 16/000> 140/000 = 40/000 - 180/000 قیمت دفتری وسیله نقلیه
20/000 = 140/000 - 160/000 سود معاوضه
ثبت) ماشین آلات 160/000
استهلاک انباشته 40/000
وسائط نقلیه 180/000
سود حاصل از معاوضه 20/000
بابت معاوضه ماشین آلات یا وسائط نقلیه
اگر در مثال بالا استهلاک انباشته وسائط نقلیه 15/000 ریال فرض شود، داریم:
165/000 = 15/000 - 180/000 قیمت دفتری وسیله نقلیه
5/000 = 160/000 - 165/000 (زیان معاوضه = قیمت دفتری - ارزش متعارف)
ثبت) ماشین آلات 160/000
استهلاک انباشته 15/000
زیان حاصل از معاوضه 5/000
وسائط نقلیه 180/0000
بابت معاوضه ماشین آلات با وسائط نقلیه
مثال) شرکت سهامی تاکستان یک دستگاه فتوکپی راکه بهای تمام شده آن 330/000 و استهلاک انباشته آن 120/000 ریال و ارزش متعارف آن 300/000 ریال بود را با یک دستگاه ماشین تولیدی تعویض نمود. ارزش متعارف ماشین آلات تولیدی 360/000 ریال بود در نتیجه شرکت مبلغ 60/000 ریال نیز علاوه بر دستگاه فتوکپی نقدا پرداخت کرد. داریم:
210/000 = 120/000 - 330/000 ارزش دفتری دستگاه فتوکپی
90/000 = 210/000 - 300/000 سود حاصل از معاوضه
ثبت) ماشین آلات 360/000
استهلاک انباشته 120/000
اثاثه (دستگاه فتوکپی) 330/000
صندوق 60/000
سود حاصل از معاوضه 90/000
بابت تعویض ماشین آلات با اثاثه
.jpg)
