1) بدهی های جاری یا کوتاه مدت
سررسید این بدهی ها درهمان دوره مالی تاریخ گزارش یا حداگثر دوره مالی بعد می باشد. یعنی در دوره مالی جاری ایجاد و سررسید آن حداکثر تا پایان دوره مالی بعد است. برای مثال اگر یک وسیله نقلیه را در تاریخ 72/2/1 خریداری و نیمی از وجه آن را سفته برای 72/10/1 و نیمی دیگر را سفته برای 73/12/29 بپردازد هر دو سفته جزو بدهی های جاری (اسناد پرداختنی جاری) محسوب می شود.
2) بدهی های غیرجاری یا بلند مدت
بدهی هایی که در دوره مالی جاری و آتی پرداخت نمی شود و سررسید آنها حداقل بعد از گذشت دوره آتی خواهد بود مانند وام بلند مدت پرداختی، اسناد پرداختی بلند مدت، اوراق قرضه پرداختی بلند مدت.
3) بدهی های احتمالی
این بدهی ها مربروط به بدهی هایی می باشد که قطعیت آنها مشخص نیست و تحقق آن مشروط به وقوع یا عدم وقوع یک رویداد در آینده است و چون قطعیت ندارد؛ برحسب واحد پول اندازه گیری نمی شود بنابراین طبق اصول حسابداری در ترازنامه گزارش نمی شود ولی باید از طریق یادداشت های همراه صورت های مالی افشا شوند.
همانطور که بعدا نیز بیان خواهد شد، ماهیت (مانده نهایی) حساب های بدهی، بستانکار است زیرا با افزایش مانده بستانکار و با کاهش مانده بدهکار می شوند.
الف) حساب های پرداختنی
هرگاه خدمات یا دارایی هایی به صورت نسیه خریداری شوند و درمقابل آنها هیچگونه اسناد تجاری پرداخت نشود و پرداخت آنها تعهد شود، جزو حساب های پرداختنی محسوب می شود.
ب) اسناد پرداختنی کوتاه مدت
هرگونه سند تجاری مانند برات و سفته به مبلغ معین و مشخص که در وجه دیگران بابت خرید دارایی یا خدمات صادر شود و سررسید آن در دوره مالی جاری یا آتی باشد را اسناد پرداختی کوتاه مدت می گویند.(توجه شود چک طبق قانون، حواله ای نقدی است و نباید مدت دار و جزو اسناد پرداختنی محسوب شود)
ج) اضافه برداشت بانکی
این عمل در ایران انجام نمی شود و به دلیل ربوی بودن، بانک ها مجاز به انجام این عمل در ایران نیستند، بنابراین در عوض تسهیلات مضاربه مشارکت مدنی ارائه می شود. در موقع اضافه برداشت بانک، مانده حساب بانک در دفاتر موسسه بستانکار می گردد. در اضافه برداشت بانکی، بانک ها براساس اعتبار شرکت، چک های صادره شرکت را از وجوه خود پرداخت و در موقع دریافت وجه آن از موسسه، بهره آن مدت را دریافت می نمایند.
چ) سایر حساب های پرداختنی
بدهی های جاری که به علت رویدادهای غیرتجاری و متفرقه ایجاد می شوند و به عنوان سایر حساب های پرداختی طبقه بندی می شوند و عبارتند از:
1-چ) هزینه های پرداختی
هزینه هایی که در سال مالی جاری تحمل(ایجاد) شده اند و لیکن پرداخت نشده اندو شناسایی این هزینه ها جهت رعایت اصل تطابق هزینه ها جهت رعایت اصل تطابق هزینه ها و درآمدها می باشد. برای مثال قبض برق مصرفی اسفند ماه در فروردین سال بعد می آید اما باید هزینه اسفند ماه درهمان سال ثبت شود و نه اینکه دراین سال هزینه ایجاد شود ولی از سود سال بعد شناسایی و کسر شود بنابراین برای آن ذخیره (برآورد هزینه) می گیریم. برای مثال:
73/12/29
هزینه برق مصرفی 500/000
هزینه های پرداختی- برق 500/000
بابت ذخیره برآورد مصرف برق اسفندماه
74/1/15
هزینه های پرداختی 500/000
سود انباشته 10/000
بانک 510/000
بابت پرداخت قبض برق اسفند ماه با مبلغی بیشتر از هزینه براورد شده
2-چ) مالیات پرداختنی
این حساب بابت مالیات هایی می باشد که باید به حساب اداره مالیات واریز شود. برای مثال مالیات تکلیفی حقوق که موسسات موقع پرداخت حقوق پرسنل خود باید مالیات آن را کسر و به حساب اداره دارایی واریز نمایند.
مثال) حقوق آبان ماه آقای حیدری کارمند شرکت بتا 200/000 ریال شده است. نرخ مالیات حقوق ایشان 10% است داریم:
هزینه حقوق 200/000
حقوق پرداختنی 180/000 20/000 = 10% * 200/000
مالیات پرداختنی 20/000 180/000= 20/000-200/000
بابت ثبت محاسبه حقوق و مالیات
3-چ) بیمه پرداختنی
بابت حق بیمه حقوق کارکنان، 7% حقوق کارکانا حق بیمه سهم کارگر است که باید از حقوق او کسر گردد و به همراه حق بیمه سهم کارفرما به اداره بیمه پرداخت شود. در مجموع 30% حقوق، حق بیمه است که 20% آن سهم کارفرما و 3% بیمه بیکاری که هردو توسط کارفرما پرداخت می گردد و 7% باقی مانده از حقوق کارکنان کسر می شود.
مثال) فرض کنید مبلغ ناخالص حقوق پرسنل شرکت سام 3/500/000 ریال است، داریم؛
حق بیمه سهم کارکنان 245/000= %7 * 3/500/000
سهم بیمه کارفرما805/000 = %23 * 3/500/000
هزینه حقوق 3/500/000 ⇐ حقوق پرداختی 3/255/000
حقوق پرداختنی 3/255/000 بانک/صندوق 3/255/000
بیمه پرداختنی 245/000 بیمه پرداختی 1/050/000
هزینه بیمه کارکنان 805/000 بانک/ صندوق 1/050/000
بیمه پرداختنی 805/000 بابت حقوق و همچنین حق بیمه پرسنل
بابت ثبت حقوق و هزینه های حق بیمه سهم کارگر و کارفرما
4-چ) سپرده حسن انجام کار
در کارهای پیمانکاری به طور معمول لرای اینکه پیمانکار، وظیفه های خود را به نحو مطلوب انجام دهد، طبق قراردادی که بین کارفرما و پیمانکار منعقد می شود، کارفرما ازهر پرداخت که باید برای کارهای به اتمام رسیده و تایید شده پیمانکار، به ایشان پرداخت نماید، مبلغی را کسر نموده وبه عنوان طلب پیمانکار ویا در واقع به حساب سایر بدهی های خود منظور می نماید تا پیمانکار کار خود را تا پایان قرارداد به نحو مطلوب انجام دهد.
پس از اتمام کار و بررسی اینکه اشکالی درکار نباشد این مبالغ به پیمانکار پرداخت می گردد. در صورت وجود نقص فنی درکار، کارفرما از محل این سپرده هزینه تکمیل را تامین خواهد نمود و باقیمانده آن را به پیمانکار پرداخت خواهد کرد.
مثال) موسسه گلها با یک شرکت پیمانکار قرار داد منعقد کرده که یک آپارتمان ساخته و تحویل دهد. کل قرارداد پیمانکاری 40/000/000 ریال است و 10% کل قرارداد به عنوان سپرده حسن انجام کار می باشد که از هر پرداخت کسر می شود. در مرحله اول برای شروع پروژه 10/000/000 ریال ودر مرحله دوم 60% ساختمان تکمیل شده 30/000/000 ریال توسط پیمانکار تقاضا می شود. داریم:
دارایی در جریان ساخت 10/000/000
سایر حساب های پرداختی/ سپرده حسن انجام کار 1/000/000
بانک 9/000/000
بابت پرداخت وجه مرحله اول
دارایی در جریان ساخت 30/000/000
سایر حساب های پرداختی/ سپرده حسن انجام کار 3/000/000
بانک 27/000/000
بابت پرداخت مرحله دوم
کارفرما جهت تکمیل ساختمان مبلغ 800/000 ریال بابت تعمیرات پرداخت نمود بنابراین:
سایر حساب های پرداختی 800/000
بانک 800/000
با تکمیل ساختمان و تحویل گرفتن ساختمان، مانده سپرده حسن انجام کار برگشت می شود :
سایر حساب های پرداختی 3/200/000
بانک 3/200/000پ
5-چ) واریز های نامشخص
گاهی اوقال مبالغی به حساب بانکی شرکت واریز می شوند که به علل مختلفی مانند عدم تکمیل صحیح فیش واریز یا سایر موارد، ممکن است واریز کننده مشخص نباشد پون واریز کننده مشخص نیست این مبالغ را در سایر بدهی ها ثبت و زمانی که وضعیت واریز کننده مشخص شود از این حساب نیز برگشت داده می شود.
مثال) درتاریخ 75/5/20 مبلغ 700/000 ریال بخ حساب جاری موسسه واریز شده که واریز کننده آن مشخص نیست برای ثبت رویداد فوق این گونه عمل می کنیم:
بانک 700/000
سایرحساب های پرداختی/ واریزهای نامشخص 700/000
در 75/7/25 مشخص می شود که وجه واریز شده مربوط به آقای محمدی یکی از مشتریان موسسه است بنابراین داریم:
سایر حساب های پرداختی 700/000
بدهکارای (آقای محمدی) 700/000
6-چ) پیش دریافت ها
اگر درقبال فروش کالا و ارائه خدمات به مشتریان قبا از اینکه کالا و خدمات به آنها تحویل داده شود وجهی از آنها دریافت شود، این وجوه به عنوان پیش دریافت شماسایی ودر طبقه بدهی های جاری قرار میگیرد و در آینده نزدیک باید با پرداخت کالا یا ارائه خدمات، این تعهد انجام بپذیرد.
مثال) شرکت توانا در تاریخ 75/4/15 مبلغ 42/000/000 ریال از شرکت بهداد بابت تحویل 500 عدد موتور برق در طی 4 ماه آینده دریافت نمود. در 74/4/30 تعداد 100 عدد موتور برق ودر 75/8/30 مابقی سفارش شامل 400 عدد موتور برق به شرکت بهداد تحویل داده شد. بنابراین داریم:
75/4/15) صندوق 42/000/000
پیش دریافت فروش کالا 42/000/000
75/4/30) پیش دریافت فروش کالا 8/400/000
فروش 8/400/000
بابت تحویل 100 عدد موتور برق به شرکت بهداد
75/8/30) پیش دریافت فروش کالا 33/600/000
فروش 33/600/000
بابت تحویل 400 عدد موتور برق به شرکت بهداد
درصورتی مه پس از تحویل کا کالای موردد نظر پیش دریافت کمتر از فروش کالا باشد، مابه تفاوت از مشتری دریافت و در صورتی که بیشتر باشد مابه تفاوت به مشتری پرداخت خواهد شد.
7-چ) ذخیره مالیات بر درآمد
شرکت ها بابت درآمدهای حاصله از فعالیت های خود باید مالیات بر درآمد هرسال را پس از ارائه اظهارنامه مالیاتی خود، درسال بعد به وزارت اقتصادی و دارایی واریز نماید. ذخیره در حسابداری وقتی استفاده می شود که پرداخت بدهی قطعیست ولی مبلغ آن مشخص نمی باشد، بنابراین درپایان دوره مالی براساس تجربیات حسابدارها و قوانین مالیاتی، مالیات براوردی شرکت را محاسبه و پیش بینی میکنند و این برآورد را درحساب ذخیره مالیات شرکت ثبت می کنند. مبلغ قطعی مالیات، پس از رسیدگی ممیز مالیاتی تعیین می گردد وطی برگ تشخیص قطعی مالیات، به شرکت اطلاع داده و ابلاغ می گردد.
مثال) شرکت نوا درسال 78 مالیات بر درآمد خود را 560/000 ریال برآورد نمود. در 78/12/29 ثبت زیر در دفاتر صورت خواهد گرفت:
خلاصه سود وزیان 560/000
ذخیره مالیات بردرآمد 560/000
بابت منظور نمودن ذخیره مالیات سال 79
نکته) از آنجا که مالیات براساس سود محاسبه می گردد و سود پس از بستن حساب درآمد و هزینه ها تعیین می شود بنابراین چون حساب هزینه ها بسته شده است، مبلغ برآورد مالیات به طور مستقیم به بدهکار خلاصه سود و زیان منظور می گردد بنابراین حساب هزینه مالیات بکار نرفته بلکه نام مالیات پرداختی بکار می رود.
ذخیره مالیات بر درآمد 560/000
بانک 560/000
بابت پرداخت علی الحساب مالیات سال 79
ذحیره مالیات بر درآمد 70/000
بانک 70/000
سود انباشته 70/000
ذخیره مالیات بر درآمد 70/000
بابت تسویه با دریافت برک تشخیص مالیات قطعی سال 73 به مبلغ 630/000 ریال
5) حسه جاری بدهی های بلند مدت
اگر سررسید بخشی از بدهی های بلند مدت فرا رسیده باشد، یعنی در دوره مالی جاری و آتی پرداخت شود، این قسمت از بدهی بلند مدت باید به عنوان بدهی جاری شناخته شود که به آن حصه جاری بدهی بلند مدت گویند.
مثال) شرکت البرز وام بلند مدتی در تاریخ 75/12/10 از بانک دریافت می کند. مبلغ این وام 50/000/000 ریال می باشد که طی 5 قسط سالانه 10/000/000 ریال باید پرداخت شود. تاریخ های پرداخت 76/12/10 الی 80/12/10 خواهد بود بنابراین نبلغ قسط اول که در تاریخ 76/12/10 یعنی دوره مالی آتی باید پرداخت شود، بدهی جاری و بقیه اقساط به عنوان بدهی های بلند مدت می باشد. داریم:
75/12/10) بانک 50/000/000
وام پرداختی 50/000/000
75/12/29) وام پرداختی 10/000/000
بدهی جاری 10/000/000
بابت تبدیل بدهی بلند مدت به حصه جاری برای قسط اول
76/12/10) بدهی های جاری 10/000/000
بانک 10/000/000
بابت پرداخت قسط اول وام
هرنوع تعهد که در طی چند دوره مالی به صورت قسطی یا یکجا قابل پرداخت باشد را بدهی های بلند مدت می نامند. مانند وام بلند مدت، اسناد پرداختی بلند مدت، اوراق قرضه منتشره (در شرکت های سهامی عام)، دیون رهنی بلند مدت، ذخیره بازخرید کارکنان.
اگر قسمتی از مبلغ درج شده در بدهی بلند مدت، حداکثر در دوره یک ساله بعد از ترازنامه پرداخت می گردد باید از بدهی بلند مدت به بدهی های جاری منتقل شود. بدهی بلند مدت نباید در دوره یکساله بعد از تاریخ ترازنامه پرداخت شود در غیر این صورت بدهی های جاری محسوب می شود.
الف) وام بلند مدت پرداختی
بانک ها و موسسات اعتباری درقبال اخذ و انعقاد قرارداد، وام هایی به افراد پرداخت می کنند که به طور معمول بازپرداخت آنها چند سال طول می کشد. از جمله وام بانک مسکن جهت مسکن یا سخت آن، وام جهت ساخت کارخانجات تولیدی به موسسات.
مثال) در ابتدای سال 76، آقای مجیدی از بانک مسکن مبلغ 5/000/000 ریال وام جهت خرید مسکن دریافت می نماید. وثیقه این وام، سند مسکن است که تا زمان تسویه نهایی در رهن بانک خواهد بود. این وام 15 ساله است ودر طی 15 سال 5/800/000 ریال شامل مبلغ اقساط +16% سود دریافت می شود. بنابراین اقساط وام عبارتند از :
180 = 12*15 تعداد کل اقساط
27/778 =180÷5/000/000 15 سال = 180 ماه اقساط ماهیانه اصل وام
32/222 = %16 ÷ 27/887 اقساط ماهیانه اصل و سود
4/444 بهره هر قسط وام
ثبت) بانک 5/000/000
وام بلند مدت پرداختنی 5/000/000
بهره انتقالی وام 800/000
وام بلند مدت پرداختنی 800/000
وام بلند مدت 32/222
بانک 32/222
هزینه بهره 4/444
بهره انتقالی 4/444
زمان بازپرداخت هریک از اقساط
ودر ضمن در پایان هرسال باید حصه جاری بدهی های بلند مدت را در طبقه بدهی های جاری قرار داد یعنی بایت اقساط یک سال آینده:
وام بلندمدت پرداختی 386/664 386/664= 12* 32/222
حصه جاری وام بلند مدت 386/664
بابت انتقال وام به حصه جاری وام در پایان دوره
2) اسناد پرداختی بلند مدت
هرکاه موسسه ای درقبال دریافت کالا و خدمات یا خرید دارایی ها ، به طور نسیه، اسناد تجاری بلند مدت (سررسید آنها بعد از دوره جاری وآتی باشد) صادر کند، این اسناد را درحساب اسناد پرداختی بلندمدت ثبت می کنند.
مثال) شرکت پندار یک واحد آپارتمان را در 70/1/2/15 به مبلغ 4/000/000 ریال خریداری کرد که در قبال آن 4 فقرع سفته 1/000/000 ریالی به سرسید های 70/12/15، 71/12/15، 72/12/15، 73/12/15 صادر نمود.(بافرض اینکه قسط نقدی و نسیه بلندمدت تفاوت نداشته باشند و هزینه کالی بهره وجود نداشته باشد) داریم:
ساختمان 4/000/000
اسناد پرداختی کوتاه مدت 2/000/000 ⇒سفته اول و دوم
اسناد پرداختی بلند مدت 2/000/000 ⇒سفته سوم و چهارم
بابت خرید آپارتمان با اسناد پرداختنی
70/12/15) اسناد پرداختی کوتاه مدت 1/000/000
بانک 1/000/000
بابت پرداخت وجه سفته اول
اسناد پرداختی بلند مدت 1/000/000
اسناد پرداختی کوتاه مدت 1/000/000
بابت انتقال به حصه جاری از بدهی بلندمدت (سفته 72/12/15)
3) اوراق قرضه پرداختی بلندمدت
موسسات با مجوز های لازم، برای تامین منابع مالی خود می توانند علاوه بر اخذ وام از بانک ها به شیوه انتشار اوراق قرضه عمل کنند.با فروش اوراق قرضه، موسسه متعهد میشود که در تاریخ معینی، اصل مبلغ اوراق قرضه به اضافه سود مبلغ اوراق را پرداخت کند.خریداران اوراق قرضه به عنوان بستانکاران موسسه می باشند و هیچ گونه دخالتی در اداره امور موسسه ها نمی توانند داشته باشند، برخلاف افزایش سرمایه که سهامداران جدید به شرکت اضافه می شوند و هم در سود وهم در زیان شریک می شوند و هم در تصمیمات موسسه موثر می باشند.
ازجمله شرایط قانون اوراق قرضه که در قانون تجارت آمده این است که ورق قرضه، ورقه ای قابل معامله می باشد که معرف مبلغی وام با سود است که تماما با اجزای آن در موعد معینی باید مسترد شود. در قانون نظام بانکداری اسلامی؛ اوراق مشارکت با شرایطی همانند اوراق قرضه و با حذف شرایط ربا( خریدار اوراق در سرمایه گذاری مشارکت می نماید) به فروش می رسد.
مثال) موسسه بهنام با مجوز لازم، 10000 برگه اوراق مشارکت 5 ساله به قیمت اسمی هر ورق 1000 ریال وبا نرخ 15% منتشر نمود که در تاریخ 75/6/31 همه ی اوراق فروخته شده و وجه آن به حساب بانکی موسسه واریز شد.
10/000/000 = 1000 * 10/000 تعداد اوراق
75/6/31) بانک 10/000/000
اوراق قرضه پرداختی بلند مدت 10/000/000
بابت فروش اوراق قرضه 5ساله به ارزش اسمی هر برگ 1000 ریال با نرخ 15% سود سالانه
بافرض اینکه هر 6 ماه یکبار سود سالانه قابل پرداخت است خواهیم داشت:
هزینه مالی 750/000 750/000 = ½ * 15% * 10/000/000
بانک 750/000
بابت سود هر 6 ماه
چون باید درسال 80، اوراق قرضه باز پرداخت شود بنابراین در 78/12/29 اوراق قبضه که یک بدهی بلند مدت بوده به یک بدهی جاری تبدیل می شود و داریم:
اوراق قرضه پرداختی بلند مدت 10/000/000
اوراق قرضه پرداختی کوتاه مدت 10/000/000
اوراق قرضه پرداختی کوتاه مدت 10/000/000
بانک 10/000/000
بابت تبدیل به حصه جاری اوراق قرضه پرداختی از بدهی بلند مدت و پرداخت آن
مثال) شرکت امید بابت خرید اثاثیه در 4 قسط سالانه، 4 برگ سفته هریک 250/000 ریال به فروشنده ارائه کرد که هر سفته برای هرسال 10/000 ریال بهره به آن اضافه شده است. یعنی سفته اول شامل 10/000 ریال بهره، سفته دوم 20/000 ریال و الی آخر. اثاثیه مذبور در تاریخ 1370/12/4 خریداری شده است و داریم:
1/000/000 = 250/000 * 4 مبلغ پرداختی
100/000 = 40/000 + 30/000 + 20/000 + 10/000 بهره پرداختی
900/000 = 100/000 - 1/000/000 بهای تمام شده اثاثه خریداری شده
ثبت) اثاثیه 900/000
بهره انتقالی به دوره ی بعد 100/000
اسناد پرداختی بلندمدت 1/000/000
پس از یک سال؛ درپایان دوره مالی 1371، مبلغ 250/000 ریال بابت یک قسط سفته از اسناد پرداختی بلندمدت کاهش یافته و به اسناد پرداختی جاری(حصه جاری) تبدیل می گردد:
اسناد پرداختی بلندمدت 250/000
اسناد پرداختی جاری (حصه جاری) 250/000
بابت تبدیل قسط بلندمدت وام به حصه جاری اقساط وام
اسناد پرداختی جاری 250/000
جاری بانک/صندوق 250/000
هزینه بهره و کارمزد 10/000
بهره انتقالی سال های آتی 10/000
بابت پرداخت سفته اول در سررسید یکساله خود
مثال) شرکت سهامی عام کامبیز در 70/12/20 مبلغ 1/000/000 ریال اوراق قرضه 5 ساله با نرخ سود 14% به فروش رسانید. فرض دوم آنکه نزخ بهره در بازار برای 5سال مزبور، 12% باشد، چون نرخ بهره در بازار کمتر از نرخ بهره اوراق قرضه است، خریدارای اوراق قرضه حاضر می شوند اوراق را گرانتر از قیمت اسمی بخرند. بنابراین اوراق قرضه به صرف فروخته می شود و صرف اوراق قرضه برای 5سال به طور فرضی 84/246 ریال باشد(وقتی سهام اسمی شرکت 100 تومان است ولی سهام توسط شرکت 120 تومان فروخته شود، مبلغ 20 تومان اضافی نوعی سود برای شرکت است و آن را صرف سهام گویند) و در شرکت باید در هرسال هنگاه پرداخت سالانه سود اوراق قرضه، قسمتی از ضرف اوراق قرضه را مستهلک کند. حصه جاری این پیش دریافت فقط موقع پرداخت بهره هر سال از مبلغ کل صرف اوراق قرضه کس می شود و خواهیم داشت:
1/084/246 = 84/246 + 1/000/000 جمع بدهی بلندمدت
حال از آنجا که درسال 71 باید 140/000 ریال بهره سال اول اوراق قرضه به خریدارای پرداخت شود:
هزینه بهره اوراق قرضه 123/150 16/850 = 5 ÷ 84/246
صرف اوراق قرضه 16/850 123/150 = 16/850 - 140/000
صندوق/ بانک 140/000
بابت پرداخت اولین سال اوراق قرضه در 72/12/20
البته می توانستیم هزینه بهره را جداگانه ثبت کنیم و استهلاک درآمد (صرف) اوراق را نیز جداگانه به حساب درآمد منظور نماییم. در این صورت هم هزینه و هم درآمد شرکت بیشتر گزارش می شد، لذا چون این هزینه و درآمد به هم مرتبط هستند باهم تهاتر می شوند و به شکل بالا ثبت می شود.
اگر نرخ بهره بازار بیشتر از بهره اوراق باشد، کمتر کسی حاضر به خرید این اوراق می باشد، بنابراین شرکت مجبور خواهد بود اوراق را باقیمتی کمتر از قیمت اسمی ارائه کند و لذا اوراق قرضه با کسر فروخته خواهد شد و به جای حساب صرف اوراق قرضه، حساب کسر اوراق قرضه داریم که در هرسال باید آن را مستهلک وبه حساب هزینه اضافه کنیم.
همانطور که گفته شد، این بدهی ها مربوط به بدهی هایی می باشد که قطعیت آنها مشخص نیست و تحقق آنها مشروط به وقوع یا عدم وقوع یک رویداد در آینده می باشد. به دلیل عدم قطعیت، برحسب واحد پول اندازه گیری نمی شوند بنابراین در متن ترازنامه گزارش نمی شوند بلکه از طریق یادداشت های همراه صورت های مالی افشا می شوند. به تفاوت بدهی های احتمالی و برآوردی توجه نمایید؛
بدهی های احتمالی بدلیل عدم قطعیت و مشخص نبودن وقوع آنها، قابل اندازه گیری نیستند.
بدهی های برآوردی وقوع آنها قطعی می باشد اما مبلغ یا سررسید آنها مشخص نیست و ذخیره برای آنها درنظر گرفته می شود.
انواع بدهی های احتمالی
الف) تضمین خدمات بعد از فروش یا تضمین مرغوبیت کالا: به طور معمول فروشندگان به جهت آگاه کردن خریدار از مرغوبیت کالا و جلب مشتری به خریدار تضمین می دهند برای مدتی معین پس از فروش هزینه تعمیرات یا تعویض قطعات را (اگر دچار نقص فنی نباشد) به عهده گیرند. به این تضمین خدمات پس از فروش گارانتی می گویند. وقوع این هزینه مشروط به خرابی کالاهای فروش رفته است و چون وقوع آن در تاریخ ترازنامه مشخص نیست به عنوان بدهی های احتمالی در یادداشت های همراه صورت های مالی گزارش می شود. حتی برای افزایش اعتبار ممکن است وارانتی اعلام نمایند که قبول انواع خرابی را پوشش دهد.
ب) تضمین بدهی دیگران یا ظهر نویسی اسناد دریافتی متعلق به دیگران: اگر موسسه ای بدهی همکاران را تضمین نماید یا اسناد دریافتی متعلق به دیگران را ظهرنویسی کند به این معنی می باشد که اگر متعهد نتوانست بدهی خود را پرداخت نماید، موسسه بدهی آنها را پرداخت می نماید؛ این عمل را تصمین بدهی دیگران توسط موسسه گویند که باید توجه داشت چون ممکن است با عدم پرداخت بدهی توسط متعهد، بدهی برعهده موسسه ایجاد شود، این تضمین باید به عنوان یک بدهی احتمالی در یادداشت های همراه صورت های مالی گزارش و افشا گردد.
ج) دعوی حقوقی مطروحه در دادگاه علیه واحدتجاری و خسارت ناشی از محکومیت ها: موسسات با توجه به فعالیت های تجاری و اقتصادی که انجام می دهند، در برخی موارد مسائل و مشکلاتی پیدا می کنند که با رای دادگاه حل و فصل خواهد شد. باتوجه به اینکه در دعاوی حقوقی ارائه اسناد و مدارک از هر دو طرف دعوا نیاز است و حل مسائل حقوقی بعضا با گذشت زمان همراه است، اگر در پایان دوره مالی، پرونده حقوقی در ارتباط با موسسه در دادگاه درجریان باشد که هنوز رای نهایی صادر نشده، باید در یادداشت های صورت های مالی خسارت ناشی از محکومیت احتمالی دعاوی حقوقی گزارش شود. البته چون احتمالی است برای آینده ثبت انجام نمی شود.
.jpg)
