تعهد یک بانک (بازکننده اعتبار) برای پرداخت مبلغ معین، طبق دستور یک مشتری (واردکننده کالا) به فروشنده کالا (صادرکننده کالا)، از طریق بانک کارگزار فروشنده است، مشروط بر اینکه فروشنده اسناد کامل مربوط به کالای مورد معامله را که حمل آن مورد تایید است، در مهلت مقرر ارائه دهد.
- بانک کارگزار، بانکی در کشور فروشنده است که فروشنده با مراجعه مستقیم به آن، می تواند با بانک گشایش کننده اعتبار، ارتباط برقرار کند.
1) برگشت پذیر
2) برگشت ناپذیر تایید نشده
3) برگشت ناپذیر تایید شده
4) قابل انتقال وغیر قابل انتقال از دینفع به شخص ثالث
در این نوع اعتبار اسنادی، بانک گشایش کننده اعتبار و یا خریدار کالا، در هرزمان قبل از سررسید می توانند به طور یک جانبه و بدون اطلاع قبلی، اعتبار را باطل ویا شرایط آن را تغییر دهند. یعنی تابع نظرات خریدار می باشد. این اعتبار در صورتی توسط فروشنده قبول می شود که کاملا به خریدار اعتماد داشته باشد، بنابراین به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
دراین نوع اعتبار، بانک گشایش دهنده و خریدار، حق تغییر شرایط ویا ابطال اعتبار را بدون موافقت فروشنده ندارند وفقط یک رابطه بدهی بین بانک بازکننده اعتبار و بانک کارگزار فروشنده، ایجاد می شود که به محض تحویل اسناد حمل کالا، وجه آن طبق شرایط مندرج در اعتبار به فروشنده پرداخت می گردد.
در این نوع اعتبار اسنادی، علاوه بر تایید بانک بازکننده اعتبار، بانک دیگری در کشور فروشنده، بنا به درخواست بانک بازکننده اعتبار، تایید می نماید که بهای کالای حمل شده را در صورت نحویل اسناد به فروشنده پرداخت نماید. یعنی فروشنده برای دریافت وجه، از تضمین دو بانک، یکی در کشور خریدار و دیگری در کشور خودش برخوردار می باشد. چنین اعتباری ناشی از عدم اطمینان فروشنده به بانک کارگزار خریدار می باشد اما هزینه های ثبت سفارش آن بیشتر است که بر واردکننده تحمیل می گردد ولی در عوض هیچ گونه خطر سیاسی و اقتصادی، متوجه صادرکننده نیست.
اعتبار اسنادی قابل انتقال، به اعتبار اسنادی اطلاق می شود که تحت آن، ذینفع اعتبار یا همان صادرکننده حق دارد از بانک درخواست کننده یا قبول کننده اعتبار یا هر دو که مجاز به معامله اسناد شده ان، درخواست نماید که کل اعتبار یا بخشی از آن را در اختیار شخص ثالث قرار دهد. اعتباری که شرایط فوق الذکر را نداشته باشد، به آن اعتبار غیرقابل انتقال گویند.
خریدار یا واردکننده از طریق مکاتبه با فروشنده خارجی یا مراجعه به نماینده او در داخل کشور، پیش فاکتور (پرو فرما) دریافت می کند که در آن تاریخ تحویل، تعداد، قیمت، نحوه پرداخت، بارگیری و محل تحویل کالای مورد معامله قید شده است.
برای گشایش اعتبار برای واردات کالا، برگه ثبت سفارش از وزارت بازرگانی به علاوه پیش فاکتور و مبلغ کل را به بانک بازکننده اعتبار و مبلغ آن را از حساب خریدار، مسدود و برداشت می کنند و حداکثر ظرف مدت 2 ماه از تاریخ اسناد گشایش اعتبار، جواز سبز گمرکی ترخیص کالا را در بانک ارائه می دهند.
با گشایش اعتبار توسط بانک، خریدار در دفاتر خود حسابی به عنوان «اعتبارات اسنادی به …» افتتاح می نماید و:
الف) در ازای تمامی پرداخت ها به بانک (از جمله ودیعه، سپرده، کارمزدهای بانکی، هزینه های تلفن، بیمه و گمرک و تاخیر) حساب اعتبار اسنادی بدهکار می گرددو
ب) در ازای استرداد وجوهی از جمله ودیعه ثبت سفارش، حساب اعتبارات اسنادی بستانکار می گردد.
پ) در ازای پرداخت های نقدی بابت هزینه های انجام شده توسط موسسه، حساب اعتبار اسنادی بدهکار می شود.
ج) پس از تحویل کالا و اتمام عملیات اعتبار اسنادی، حساب کالا بدهکار شده و اگر ماشین آلات خریداری شود، حساب دارایی های ثابت و حساب اعتبار اسنادی بستانکار می گردد.
مثال) برای خرید 100 عدل پارچه از خارج چنین مراحلی را طی خواهیم کرد:
حساب اعتبارات اسنادی 185/100/000
حساب بانک 185/100/000
بابت برداشت بانک از حساب بانکی موسسه جهت ثبت سفارش اعتبار اسنادی 100 عدل پارچه
حساب اعتبارات اسنادی 5/000/000
حساب بانک 50/000/000
بابت برداشت بانک جهت حق ثبت سفارش اعتبار اسنادی
حساب اعتبارات اسنادی 450/200
حساب بانک 450/200
بابت برداشت بانک جهت کارمزد گشایش اعتبار اسنادی
حساب اعتبارات اسنادی 243/000/000
حساب بانک 243/000/000
بابت برداشت بانک جهت سپرده اعتبار اسنادی
1) FOB (فوب): تحویل کالا بر روی عرشه کشتی در بندر مبدا می باشد. بدین معنا مه فروشنده هیچ گونه تعهدی در مورد بیمه کردن کالا فروخته شده ندارد و هزینه بیمه بر عهده خریدار می باشد و وقتی کالا در بندر صادرکننده بارگیری شده و کشتی از بندر حرکت کرد، تعهد فروشنده برای تحویل کالا به اتمام می رسد. بنابراین خریدار باید کلیه مخارج کالا و خطرهای از بین رفتن یا آسیب دیدن آن را تقبل نماید.
2) CIF (سیف): یعنی قیمت کالا شامل بیمه و کرایه تا بندر مقصد می باشد و بیمه کردن فروخته شده بر عهده فروشنده می باشد و وی موظف به اجرای حمل و بیمه است و باید خطرهای ازبین رفتن یا آسیب دیدن کالا در جریان حمل را تحت پوشش دریایی قرار دهد.
3) C&F: قیمت کالا شامل قیمت تمام شده و کرایه حمل کالا تا مقصد می باشد و بیمه کالا بر عهده خریدار است.
4) EXW: تحویل کالا در محل کارخانه مبدا
5) FCA: تحویل کالا در محل مقرر برای حمل و نقل هوایی
برای گشایش اعتبار اسنادی، مراحل زیر باید انجام شود:
1) وارکننده کالا با ارائه پروفرما در سایت وزارت بازرگانی، کالاهای مورد نظر را ثبت و میزان و ارزش کالا را اعلام می کند. کارمزد ثبت سفارش نیم در هزار ارزش CFR کالا به نرخ ارز مرجع وارداتی است که در سایت وزارت بازرگانی قابل پرداخت می باشد.
2) واردکننده کالا با در دست داشتن پروفرما برای واریز ودیعه ثبت سفارش به بانک مراجعه کرده و بانک پس از بررسی، در صورت مجاز بودن ورود کالا، سپرده ثبت سفارش کالا را بر اساس تعرفه کالا که توسط وزارت بازرگانی تعیین شده معادل 10 تا 100 درصد بهای پروفرما به نرخ شناور دریافت می کند و سند سپرده را مهمور به مهر بانک می نماید.
توجه داشته باشید که بهای پروفرما بر اساس CIF مورد محاسبه قرار می گیرد و اگر بهای پروفرما بر اساس FOB باشد، 20% به آن جهت بیمه و حمل اضافه می گردد و رقم جدید مبنای محاسبه قرار می گیرد و اگر بهای پروفرما بر اساس ارزش C&F باشد، واردکننده باید کالا را بیمه نماید و با ارائه بیمه نامه، بر اساس نرخ شناور، بیمه نامه به دلار تبدیل می شود.
3) بانک مربوطه بعد از تایید بانک مرکزی، نسبت به گشایش اعتبار اسنادی اقدام می کند و مبلغ 2 در هزار بابت کارمزد گشایش اعتبار اسنادی، حداکثر به مدت 6 ماه از متقاضی دریافت می کند.
4) بانک 100% ارزش CIF پروفرما را به نرخ صادراتی از واردکننده بابت سپرده اعتبار، دریافت و فروشنده را طی نامه کتبی از طریق بانک کارگزار خود، از گشایش اعتبار اسنادی مطلع می نماید.
5) فروشنده زمانی که از گشایش اعتبار اسنادی مطلع شد، نسبت به ارسال کالا به خریدار بر اساس شرایط اعتبار اقدام می نماید و اسناد حمل کالا که شامل؛ صورتحساب فروش کالا، مدارک و لیست بسته بندی و بارنامه و گواهی بازرسی است، به بانک کارگزار تحویل می دهد. اگر مدارک با شرایط اعتبار مطابقت داشته باشد ، اسناد را به بانک گشایش دهنده اعتبار ارسال ئ تقاضای تامین وجه پرداختی به فروشنده را می نماید و خریدار با امضای سندی به ارزش بهای کالای ارسالی توسط فروشنده، متعهد پرداخت وجه آن در زمان دریافت اسناد می شود که به آن برات اسنادی گفته می شود. پس از آن بانک کارگزار وجه را به فروشنده پرداخت می نماید.
6) بانک مبلغ اعتبار را به شکل زیر از محل سپرده و از خریدار دریافت می نماید:
الف) ارزش کالا به نرخ صادراتی
ب) بابت هزینه تاخیر 10% مبلغ پروفرما از تاریخ پرداخت وجه توسط کارگزار به فروشنده تا تاریخ دریافت اسناد حمل کالا توسط بانک به نرخ صادراتی از نحل سپرده توسط بانک برداشت می شود.
پ) اگر سپرده مازاد وجود داشته باشد، مازاد به خریدار عودت داده می شود. درغیر این صورت 25% بابت هزینه تاخیر نسبت به کسری وجه سپرده به نرخ صادراتی از تاریخ دریافت اسناد تا تاریخ وصول وجه اسناد، دریافت می شود.
ت) هزینه تلفن و تلگراف به کارگزار برای تایید اعتبار با تغییر شرایط اعتبار
ث) پس از تسویه حساب نهایی، بانک اسناد حمل را پشت نویسی و تایید و برای ترخیص کالا از گمرک به خریدار نحویل می دهد.
ج) اظهارنامه گمرکی یا جواز سبز گمرکی توسط گمرک صادر و یک نسخه آن به خریدار تحویل می دهد. بانک اصل جواز سبز گمرکی و فتوکپی آن را ممهور و فتوکپی ودیعه ثبت سفارش را به واردکننده استرداد می نماید.
1) هزینه گشایش اعتبار در بانک گشاینده:
الف) مبلغ پیش پرداخت اعتبار اسنادی: بانک گشایش کننده اعتبار در زمان گشایش با توجه به اعتبار خریدار، قسمتی از مبلغ واردات (حدود 11%) ارزش پروفرما را از درخواست کننده دریافت می کند و مابقی را در زمان واریز اسناد و ظهرنویسی اسناد دریافت می کند.
ب) هزینه کارمزد گشایش اعتبار:
یک هزارم * نرخ ارز * ارزش پروفرما = کارمزد گشایش اعتبار
ج) هزینه کارمزد فروش ارز:
نیم هزارم * نرخ ارز * ارزش پروفرما = کارمزد فروش ارز
2) هزینه های بانکی در ظهرنویسی اسناد:
الف) کارمزد فروش ارز در زمان ظهرنویسی
ب) کارمزد ظهرنویسی اسناد
نیم هزارم * نرخ ارز * تتمه مبلغ اعتبار (90% باقیمانده) = کارمزد ظهرنویسی اسناد
پ) هزینه ارسال SWIFT معادل 100/000 ریال
ت) هزینه تمبر مالیاتی 20/000 ریال
3) کارمزد ثبت سفارش
کارمزد ثبت سفارش
کارمزد ثبت سفارش نیم در هزار ارزش CFR کالا به نرخ ارز مرجع وارداتی=
نیم هزارم * نرخ ارز CFR * ارزش کالا =
4) حق بیمه باربری با توجه به ارزش کالا در پروفرما از فرمول زیر بدست می آید:
I = INSURANCE RATE * (CFR 10%+CFR)
I = INSURANCE RATE * (FOB 20%+CFR)
5) هزینه بازرسی: هزینه بازرسی معمولا بر مبنای خدمات ارائه شده تعیین می شود. اگر این هزینه بر طبق کل ارزش کالا برآورد شود، به طور کلی کمتر از 0/5% کل ارزش محاسبه می شود اما اگر بازرسی شامل فرایندهای پیچیده باشد، هزینه با توافق دو طرف تعیین می گردد.
6) هزینه های گمرکی: وجوهی می باشد که گمرک در ازای خدماتی که به صاحبان کالا ارائه می کند از آنها اخذ می نماید و شامل:
هزینه حقوق ورودی:
- حقوق گمرکی: به موجب قانون حق گمرکی کلیه کالا ها برابر 4% ارزش ورودی آنهاست
- سود بازرگانی: وجوهی که گمرک از واردات کالا بنا بر تصویب دولت اخذ می نماید. نرخ سود بازرگانی متغیر و بستگی به نوع کالا و سیاست دولت دارد و از جدول کتاب مقررات واردات و صادرات هرسال بدست می آید.
نحوه محاسبه ی ارزش کالا در گمرک:
ارزش خرید کالا در گمرک عبارتست از جمع مبلغ فاکتور (INVOICE COST) و حق بیمه پرداختی (INSURANCE) و کرایه حمل و باربندی(FREIGHT) و سایر هزینه ها از جمله هزینه ثبت سفارش و گشایش اعتبار
CV= D + (C+I+F) ارزش کالا در گمرک
حقوق نیز از فرمول زیر بدست می آید:
ID = (R%) * CV
.jpg)
